Dolu oluşum süreci, yükselerek soğuyan nemli bir hava kütlesinin bulut oluşturmasıyla başlar. Bu hava kütlesi içerisindeki su buharı, soğuk hava nedeniyle yoğuşarak su damlacıklarına dönüşür. Ancak, bulut içerisindeki hava sıcaklığı donma noktasının altındaysa, su damlacıkları yerine buz kristalleri oluşur.
Bulut içindeki buz kristalleri çeşitli nedenlerle büyüyebilir. Bu nedenler arasında süper soğuma, rüzgar ve diğer havadaki buz kristalleriyle çarpışma yer alır. Süper soğuma, buzun donma noktasının altındaki sıcaklıklarda sıvı halde kalması durumudur. Buz kristalleri büyüdükçe, yukarı doğru hareket eden hava akımları tarafından buluttan aşağı doğru itilirler.
Dolu yağışı meydana geldiğinde, büyüyen buz kristalleri artık bulut içinde süspansiyon halinde kalamazlar ve yerçekimi etkisiyle aşağı doğru düşmeye başlarlar. Düşerken, bulut içindeki su damlacıklarıyla çarpışır ve bu çarpışmalar sonucunda buz kristalleri daha da büyür. Bu büyüme süreci, dolu tanelerinin büyüklüğünü belirler.
Sonuç olarak, dolu yağışı, bulutlardaki buz kristallerinin büyüyerek yeryüzüne düşmesiyle oluşan bir hava olayıdır. Dolu genellikle kısa süreli ve yerel bir olaydır, ancak büyük dolu taneleri bazen ciddi hasara neden olabilir.
Dünyanın farklı bölgelerinde zaman zaman büyük dolu yağışları görülebilmektedir. Ancak, en büyük dolu yağışı olayı hakkında kesin bir bilgiye sahip değilim. Dolu tanelerinin büyüklüğü ve dolu yağışının şiddeti, birçok faktöre bağlı olarak değişebilir ve bu olayların kayıtları bölgeye, tarihe ve meteorolojik koşullara bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Örneğin, 23 Haziran 2010'da Vivian, Güney Dakota'da ABD'de büyük bir dolu fırtınası meydana geldi. Bu fırtınada, bazı dolu taneleri 20 cm çapına kadar ulaşan devasa boyutlara ulaştı. Ancak, bu tür olaylar nadir görülen istisnai durumlardır.